21 stycznia – 20 lutego 2005 r.
Słowo asingit oznacza w języku Inuktitut (eskimoskim) “ich inni” (odmienni, różniący się od reszty, określenie odnoszące się do twórców – przyp. red.). Koncepcja “innych” i ich związków ze światem nadprzyrodzonym wywodzi się z tradycyjnych wierzeń, według których każdy przedmiot ożywiony i nieożywiony posiada dwie sfery bytu – duchową i materialną. Wizerunki duchów i wyobrażenia transformacji różnych istot pojawiają się w wielu pracach. Inuit wierzyli bowiem, że w pewnych, szczególnych okolicznościach, zwierzęta i ludzie są zdolni do transformacji. Chociaż w rejonach arktycznych chrześcijaństwo jest obecnie religią dominującą, tradycyjne wierzenia i wzorce nadal wywierają największy wpływ na twórców. Słowo asingit wybrano także dlatego, aby zwrócić uwagę na mieszanie się różnych kultur, co jest zresztą widoczne w tematyce części prac. Aż do połowy ubiegłego wieku Inuit prowadzili tradycyjne życie nomadów. Później nastąpił okres szybkiego przystosowywania się do życia we współczesnym społeczeństwie “technologicznym”. Skutki tych przemian dla kultury eskimoskiej są tematem dzieł niektórych twórców.
Na wystawie są prezentowane rysunki i tkaniny artystyczne – dzieła twórców z Baker Lake z Terytorium Nunavut. Niezwykłe jest piękno tych prac, które ukazują wpływ jaki wywarły na ich autorów bogate dziedzictwo szamanizmu i tradycyjne wyobrażenia duchów. Do zespołu rysunków twórców z Cape Dorset z Terytorium Nunavut należy dzieło Kenojuak’a z początku lat 60. XX w., zawierające przesłanie dla współczesnych. Część prac przedstawia mity i legendy np. rysunek Syollie Amituk z Povungnituk odwołujący się do legendy o Sednie – bogini morza.
Każdy z szesnastu artystów wyraża w swoich dziełach własną, niepowtarzalną wizję, tkwiącą korzeniami w tradycji i przeszłości, choć on sam żyje już w świecie skażonym nowoczesną techniką. Należą oni do grupy twórców eskimoskich, którym udało się osiągnąć międzynarodowy sukces, zarówno dzięki osobistej pracy, jak i wkładowi wniesionemu w rozwój sztuki Inuit.
Okres współczesny w sztuce kanadyjskich Inuit przypada na drugą połowę XX w. W rejonie Ziemi Baffina wprowadzono wtedy program nauczania rzeźby w drewnie. Sponsorowały go Kanadyjski Cech Rzemiosł i rząd Kanady. Sytuacja ta doprowadziła do sukcesu marketingowego sztuki eskimoskiej na południu kraju. Wkrótce wprowadzono w różnych lokalnych społecznościach programy nauczania rysunku i grafiki. Pierwsze odbitki graficzne, w szczególności wykonane w technice druku wypukłego (ryt w kamieniu), zostały sprzedane zagranicznym kolekcjonerom, których liczba ciągle rośnie. Innym ważnym środkiem artystycznego wyrazu Eskimosów są makaty, wykonywane techniką aplikacji. Do ich wyrobu używa się tkanin wełnianych, filcu oraz przędz hafciarskich. Powstanie takich tkanin artystycznych było naturalnym skutkiem rozwoju tradycyjnych umiejętności kobiet i zaowocowało pojawieniem się niezwykle śmiałych form sztuki.
Wystawa prezentuje rysunki i tkaniny artystyczne powstałe w okresie ostatnich czterdziestu lat (od 1960 do 2001 r.). Tematyka poszczególnych prac jest odbiciem zarówno jednostkowych doświadczeń życiowych twórców, lokalnych tradycji i wierzeń, a ponadto ukazuje ich zaangażowanie w sprawę zachowania dziedzictwa kulturowego Eskimosów.
Artyści ci dawniej mieszkali w tradycyjnych obozowiskach – w lecie w namiotach ze skór karibu, zimą w domach śnieżnych. Głównym ich zajęciem były czynności zapewniające przetrwanie rodziny: polowanie, gromadzenie i przygotowywanie żywności, wyrób narzędzi i ubrań. Utrwalony przez wieki nomadyczny styl życia uległ raptownej zmianie w latach 50. i 60. XX w., kiedy rodziny zaczęły się przenosić do stałych osiedli. Zmusiły ich do tego malejące zasoby żywności spowodowane zmniejszaniem się stad karibu, które były głównym źródłem zaopatrzenia Eskimosów. Utworzenie osiedli rozwiązywało także problem oświaty i opieki medycznej. Wielu ludzi po zamieszkaniu w nich przystąpiło do udziału w programach rozwoju sztuki i rzemiosł, organizowanych w celu zapewnienia ekonomicznej stabilizacji, do czego ma się przyczynić wykonywanie na sprzedaż dzieł sztuki i wyrobów rękodzielniczych.
Artyści, których prace zostały pokazane na wystawie, stworzyli pełne uroku komentarze odnoszące się do ich własnej egzystencji w niewielkich osadach na stałym lądzie. Wiele z tych wspaniałych prac przekazuje nam informacje o dziedzictwie, wierzeniach i tradycyjnych sposobach narracji, a także o reakcji Inuit na współczesną kulturę Zachodu i skutki jej wpływów na ich życie. Zarówno rysunki, jak i tkaniny artystyczne, uwidaczniają głęboką troskę twórców o zachowanie własnego dziedzictwa oraz chęć podzielenia się poglądami na sprawy tego świata z międzynarodowym audytorium.
Judith Nasby (Macdonald Stewart Art Centre) Kurator – Ewa Krasnodębska
Wystawa została zorganizowana przy pomocy organizacyjnej i finansowej Ambasady Kanady w Polsce.
