09.05 – 09.06.2014

Artysta sprawdzonych kryteriów

Adam Styka należy do pokolenia, które, wychowane na ideałach awangardy, nigdy nie uznało światopoglądu postmodernizmu. Dlatego jego sztuka do dziś zachowała zamierające w młodym pokoleniu właściwości, od niedawna szacowane jako wartości wysokiej próby: konsekwencję w rozwijaniu raz wybranej drogi poszukiwań artystycznych, indywidualność wyróżniającą twórczość artysty wśród wszystkich innych i respektowanie czynnika piękna.

Wyboru swojej drogi twórczej dokonał Styka wcześnie, jeszcze w czasie studiów w Akademii Sztuk Pięknych. I wybór ten go jednoznacznie związał z awangardą lat 60-tych. Toteż brał udział we wszystkich niemal, w owych czasach ważnych dla naszej sztuki wydarzeniach artystycznych, stymulujących jej rozwój. Już w roku zakończenia edukacji, 1966, uczestniczy w Sympozjum Artystów – Plastyków i Naukowców pod hasłem “Sztuka w zmieniającym się świecie” w Puławach, a w następnych latach w Plenerze Koszalińskim w Osiekach, Sympozjum “Złotego Grona” w Zielonej Górze i w Sympozjum “Wrocław 70”.

W Puławach otworzył artysta rozwijany do 1972 r. cykl reliefów metalowych pod nazwą “Stymulatory”, który przyniósł mu powszechne uznanie. “Stymulatory” konstruowane były z metalowych kształtek, równolegle i rytmicznie przebiegających po metalowej płaszczyźnie podłoża. Nieprzyjazną surowość tego rytmu łagodziła zazwyczaj owalna czy kolista forma; czasem wynikająca z tworzącej łuk linii zakończenia listew, częściej wycięta z blachy i nałożona na ich strukturę. Mimo twardej kanciastości i chłodu metalowego tworzywa “Stymulatory” Styki miały coś z muzycznej harmonii, a nawet nutę liryzmu.

W owych latach 60-tych interesowały artystę w sztuce przede wszystkim przestrzeń, ruch i światło, czego wyrazem obok “Stymulatorów” były m.in. wielkoformatowe realizacje w ramach wspomnianych spotkań artystycznych, czy instalacja z 1968 r. w trzech salach Galerii “Pod Moną Lizą”. Pierwszą zajęły statyczne reliefy z metalu, drugą – obiekty kinetyczne, w trzecich, zaciemnionej, umieścił artysta proste, powtarzalne elementy dużych wymiarów, objęte trzema strumieniami światła w barwach triady Mondrianowskiej: czerwieni, żółcieni i błękitu.

Wprawdzie braki materiałowe i ograniczenia warsztatowe zmusiły twórcę u początku lat 70-tych do porzucenia pracy w metalu i zajęcia się malarstwem, ale konsekwencja działania w raz wybranym nurcie sztuki pozostała niezmiennym przymiotem artysty.
Poza drzwiami jego pracowni przetaczały się kolejne mody przeniesione z Zachodu Europy, jak nowa figuracja, arte povera czy konceptualizm, a w latach 80-tych szczególnie forytowana u nas sztuka publicystyczna: zaangażowana politycznie i społecznie albo związana z codziennym życiem. Żadna z tych form wypowiedzi artystycznych nie zdołała Styki uwieść i wciągnąć w swój obszar działania. Wprawdzie w 1976 r. przeżył krótki incydent z malowania przedstawieniowego, ale nie było to związane z żadnymi wpływami z zewnątrz i już w 1979 r. wrócił do geometrycznej abstrakcji, by do dziś pozostać jej wierny.

Odtąd rozpoczęła się czysto malarska droga twórczości artysty, która ujawniła ze znacznie większą wyrazistością niż jego metalowe reliefy, kolejną obok konsekwencji, cechę sztuki i osobowości artysty. Jest nią walka między emocjonalnością, wyrażającą się w ekspresji form i barw, a dążeniem do ładu.

W latach 80-tych ten moment ekspresji ujawniał kolor i stworzony przez artystę, charakterystyczny ślad przecinających się dwóch lub trzech pociągnięć pędzla – znak rozpoznawczy twórcy. Wypełniając płaszczyznę obrazu nadawały jej one niespokojną, migotliwą wibrację i głębię. Jednocześnie w tych samych latach 80-tych pojawia się geometryczny podział malarskiego pola ciemną lub jasną kreską przebiegającą przez środek, na jednej trzeciej czy czwartej wysokości obrazu; na prostokąty, kwadraty lub z kołem wpisanym w kompozycję. Jest to, przeciwstawione ekspresyjnej wibracji przestrzeni, jej intencjonalne i skuteczne porządkowanie.
Proces ten będzie się stale nasilał. W latach 90-tych coraz częściej miejsce wspomnianych znaków, charakteryzujących do niedawna malarstwo artysty, zajmują zrytmizowane, równoległe ślady pociągnięć pędzla, tworzące coraz bardziej uporządkowane struktury, a geometryczne podziały pola obrazu nabierają potęgującej się wyrazistości.

W ostatnim dziesięcioleciu osiągnął Adam Styka apogeum swojej twórczości malarskiej. Zawsze rozpoznawalne cechy indywidualności w jego sztuce nabrały nowej jakości i siły. Dokonało się to dzięki konsekwentnemu zdążaniu artysty do redukcji i syntezy. Pociągnięcia pędzla przeistoczyły się w regularne formy cegiełek, z których buduje twórca logiczną, przekonywającą całość. Ogląda się jego prace z satysfakcją uspokojenia, równowagi i równocześnie odczucia tajemnicy ukrytej za murami, w głębi przestrzeni jego symetrycznych, monumentalnych, wirtualnych budowli.

Bożena Kowalska

Adam Styka (ur. 1940) – malarz abstrakcjonista, grafik, pedagog. Studiował na PWSSP w Łodzi w pracowni prof. Mariana Jaeschke. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1965 roku, w 1991 roku zdobył tytuł profesora tytularnego. Pełnił funkcję kierownika Katedry Malarstwa i Rysunku na Wydziale Grafiki i prorektora ASP w Warszawie. Prowadzi zajęcia na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie, od 2010 r. – pracownię malarstwa w Wyższej Szkole Informatyki Stosowanej i Zarządzania w Warszawie na kierunku Grafika.

Laureat licznych nagród i wyróżnień, m.in. Nagroda Publiczności – Sympozjum Artystów Plastyków i Naukowców “Sztuka w zmiejającym się świecie”, Puławy 1966, Stypendia Twórcze Ministra Kultury i Sztuki 1968, 1984, 1986, 1989, Nagroda Indywidualna Ministra Kultury i Sztuki 1977, Premio Internationale – “Apollo Musagete” Talia (Włochy) 1985, Wyróżnienie – XXI Międzynarodowy Festiwal Malarstwa, Cagnes Sur Mer (Francja) 1989, Nagroda Indywidualna I stopnia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2002, Roczne Stypendium Twórcze – The Society for Arts of Chicago (USA) 2004, Srebrny Medal Gloria Artis 2012.
Prace w zbiorach: Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Przemyślu, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Voor Constructieve “Mondriaan Huis” w Amersfoort (Holandia), Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie, Muzeum Lubelskim w Lublinie, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Muzeum ASP w Warszawie, Muzeum ASP we Wrocławiu, Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży, Muzeum Miasta Sztuki Talla (Włochy), Centrum Sztuki “Studio” w Warszawie, Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie, Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej “Elektrownia” w Radomiu, The Society for Arts w Chicago, Biurze Wystaw Artystycznych: w Jeleniej Górze, Lublinie, Rzeszowie, Sandomierzu, Szczecinie i w Warszawie, Galerii Sztuki Współczesnej w Ostromecku i Garwolinie oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

Ważniejsze wystawy indywidulane:

1968 – Galeria “Pod Moną Lizą”, Wrocław, 1983 – Galeria “Zapiecek”, Warszawa,

1983 – Galeria Sztuki, Toruń, 1985 – Galeria Centrum Sztuki “Studio”, Warszawa,

1985 – Salon Sztuki Współczesnej BWA, Łódź,

1985 – Galeria Sztuki BWA, Jelenia Góra,

1986 – Galeria “Del Paiolo” Pałac Rucellai, Florencja (Włochy),

1986 – Galeria Południowa BWA, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin,

1986 – Galeria Sztuki BWA, Lublin,

1987 – “Galeria 72” Muzeum Okręgowe, Chełm,

1988 – Muzeum Zamek, Sandomierz,

1990 – “Art. Galery” BWA, Olsztyn,

1996 – Galeria Sztuki ” Pod podłogą”, Lublin,

1997 – Galeria Sztuki “3A”, Warszawa,

2001 – Galeria “Test”, Warszawa,

2002 – Muzeum, Galeria Sztuki Współczesnej, Łomża,

2002 – Muzeum ASP, Wrocław,

2004 – Art. Gallery “1112”, Chicago (USA),

2011 – Salon Akademii, Warszawa,

2011 – Muzeum Lubelskie, Lublin,

2012 – Muzeum – Zamek, Sandomierz,

2013 – Biuro Wystaw Artystycznych, Ostrowiec Świętokrzyski,

2013 – Centrum Kultury i Promocji, Jarosław,

2013 – Galeria Sztuki Współczesnej, Przemyśl,

2013 – Galeria Sztuki im.Jacka Sempolińskiego, Nałęczów,

2014 – Muzeum Kresów, Lubaczów,

2014 – Biuro Wystaw Artystycznych, Rzeszów,

2014 – Biuro Wystaw Artystycznych, Jelenia Góra.

Brał udział w ponad 200 prestiżowych wystawach zbiorowych sztuki polskiej w kraju i zagranicą m.in.:

1968 – III Festiwal Sztuk Plastycznych – Pawilon BWA, Sopot,

1985 – Wystawa Malarstwa “Abstrakcja polska” – Galeria “J” Budapeszt (Węgry),

1986 – Współczesne malarstwo Polskie – Castel del Ovo, Neapol (Włochy),

1986 – I Miedzynarodowe Triennale Rysunku im. P.Kulisiewicza – Muzeum Okręgowe, Kalisz,

1987 – Wystawa “Realizm – metafora – geometria”– Palais Palfty, Wiedeń (Austria),

1987 – Wystawa Malarstwa Polskiego – Salon Sztuki Domu Artysty Plastyka, Moskwa (Rosja),

1988 – IV Międzynarodowe Triennale Rysunku – Muzeum Architektury, Wrocław,

1989 – XXI Międzynarodowy Festiwal Malarstwa – Cagnes-Sur-Mer (Francja),

1991 – Międzynarodowe Targi Sztuki XX wieku “Lineart” – Gent (Belgia)

1992 – Wystawa Współczesny Rysunek Polski – Group Galery, Gloasgow (Szkocja),

1996 – Wystawa ” Contemporary Warsaw Masters” – “Gallery 1112”, Chicago (USA),

1996 – XVI Festiwal Współczesnego Malarstwa Polskiego – Muzeum Narodowe, Szczecin,

1997 – V Międzynarodowe Triennale Sztuki – Muzeum Majdanek, Lublin,

2001 – Wystawa Sztuki Polskiej – Galeria Instytutu Polskiego, Paryż (Francja),

2002 – Wystawa Grafiki i Rysunku – Galeria Sztuki “Codice”, Mexico (Meksyk),

2003 – Wystawa “Current Polish Art.” – Galeria Sztuki Współczesnej, Bańska Bystrzyca (Słowacja),

2003 – Wystawa ” Malarstwo abstrakcyjne – światło” – Muzeum Narodowe, Szczecin,

2003 – Wystawa Sztuki Konkretnej i Abstrakcyjnej – Muzeum Mondriana, Amersfoort (Holandia),

2003 – Wystawa “Grafiki i Rysunku” Centrum Sztuki “Recoleta” Bounes Aries (Argentyna),

2004 – Międzynarodowa Wystawa Sztuki “Begegnungen – Spotkania” – Centrum Sztuki Wolfenbüttel (Niemcy),

2004 – Polska Sztuka Współczesna – Galeria Sztuki “Arka”, Wilno (Litwa),

2004 – Wystawa Polskiej Sztuki Współczesnej – Galeria Sztuki CDAP – Kijów (Ukraina),

2004 – Wystawa Sztuki – “Bunt i Powinność” – Galeria Narodowa Sztuki “Zachęta”, Warszawa,

2006 – Wystawa Współczesne Polskie Malarstwo i Grafika – Centrum Sztuki Współczesnej, Sofia (Bułgaria)

2010 – Wystawa “W kręgu warszawskiej ASP” – Muzeum Warmii i Mazur – Galeria Sztuki “Zamek”, Reszel,

2012 – XVII Wschodni Salon Sztuki – Muzeum Lubelskie, Lublin,

 

Wystawa ze środków finansowych: Miasta Jelenia Góra.