WYSTAWY

Spis od 1976

wystawy tegoroczne

zapowiedzi

Stach Szab�owski

Sportowe �ycie

�wiat klasyfikuje ka�de przedsi�wzi�cie alternatywnie: sukces lub kl�ska, zwyci�stwo lub przegrana. Ja odwo�uj� si� do innej logiki: jestem, jednocze�nie i sprzecznie, szcz�liwy i nieszcz�liwy: - odniesiony sukces czy doznana kl�ska maj� dla mnie tylko przypadkowe, przej�ciowe sensy (co mnie o�ywia, g�ucho i uporczywie, nie jest bynajmniej taktyka: akceptuj� i afirmuj� poza prawd� i fa�szem, poza wygran� i pora�k� (..)

(powiadaj� mi: z tak� mi�o�ci� nie da si� �y�. Ale jak oszacowa� to, z czym daje si� �y�? Dlaczego to, co jest do �ycia, jest Dobrem? Dlaczego lepiej jest trwa� ni� gorze�?)

Roland Barthes, Fragmenty dyskursu mi�osnego

Boks

Boks to bezpo�rednia, fizyczna konfrontacja - bez komplikacji, wym�wek i s��w. Jeden na jednego, tu i teraz - boks to walka wyabstrahowana, zredukowana do samej esencji. Ten najczystszy destylat walki jest neutralny i wdzi�cznie przyjmuje ka�d� projekcj�. W filmie Champion boks by� metafor� bezwzgl�dnego d��enia do sukcesu znaczonego cia�ami powalonych przeciwnik�w, mroczn� stron� American Dream. W Rocky'm na odwr�t - tytu�owy bohater, boksuj�c zamarzni�te mi�so w rze�ni, demonstrowa� jak samozaparcie, krwawy pot i wiara we w�asne si�y potrafi� przenosi�. Robert de Niro jako s�ynny bokser Jack LaMotta we W�ciek�ym byku ujawnia� s�abo�� czaj�c� si� w sile - je�eli �ycie jest walk�, to tak�, kt�ra zawsze ko�czy si� kl�sk�, bo czas dzia�a nieub�aganie na niekorzy�� zawodnik�w. Ameryka�ski dadaista Arthur Cravan, wyzywaj�c na nier�wny pojedynek profesjonalnego mistrza bokserskiego rzuca� w rzeczywisto�� r�kawic� salonowej bezkrwisto�ci sztuki. Joseph Beuys bi� si� na ringu na documenta V w Kassel. Boksowa� w imi� demokracji bezpo�redniej - w�asnymi pi�ciami udowadnia�, �e sztuka spo�ecznie zaanga�owania to nie poj�cie estetyczne, lecz realna walka artysty o zmiany.

Ring

W boksie naro�niki, z kt�rych zawodnicy ruszaj� do walki, maj� zawsze dwa r�ne kolory: barwy dw�ch rywali, harcownik�w wrogich armii. Ring Zuzanny jest ca�kiem bia�y. Terytoria wojownik�w nie s� okre�lone. Naro�niki nie zosta�y oznaczone wojennymi barwami, bo ring Zuzanny nie jest teatrem dzia�a� wojennych . Wojna oznacza taktyk� i gr�. Na ringu Zuzanny nie osi�ga si� cel�w taktycznych, nie ma te� mowy o grze, poniewa� nie b�dzie tego, co musi uwie�czy� gr�, aby by�a gr� - zwyci�stwa jednego z uczestnik�w.

Zawodnicy

W pracy Zuzanny staja do walki kobieta i m�czyzna, autorka i zawodowy bokser, oboje w identycznych bia�ych strojach bokserskich i w czerwonych treningowych r�kawicach. Jednakowe uniformy sugeruj�, �e oboje nale�� do jednej dru�yny.

Zuzanna, na oko waga pi�rkowa, wyst�puje w roli przeciwnika zawodowego boksera wagi ci�kiej. Realna dysproporcja si� nie gra tu �adnej roli. Jeste�my przecie� w umownej przestrzeni medialnej. Mistrz bokserski jest znanym z telewizji idolem - dla ogromnej wi�kszo�ci z nas to posta� na wp� fikcyjna. Zuzanna przyjmuje podobny status medialnej bohaterki. Xena- Wojownicza Ksi�niczka, Buffy - postrach wampir�w, Lara Croft - uzbrojona po z�by awanturnica, Trinity - matrixowa mistrzyni walki, Motoko - cybernetyczna policjantka i inne reprezentantki girl power przyzwyczai�y nas, �e dziewczyny popkultury potrafi� si� bi�. Waga i wzrost nie maj� znaczenia - tu ka�dy jest wojownikiem.

Kibice

Chaotyczna przemoc fizyczna prowadzi do anarchii, a w uporz�dkowanym spo�ecze�stwie b�jki nie s� w dobrym tonie . Oczywi�cie walki nie da si� unikn��, toczymy j� na ka�dym kroku, tyle �e u�ywaj�c coraz bardziej wysublimowanych technik, kt�re maskuj� brutaln� tre�� starcia. Niezakamuflowan� przemoc zostawiamy gladiatorom - bokserzy walcz� w naszym imieniu - to my walczymy ich r�kami. Boks, jak ka�dy sport, ma charakter rytualny. To �wi�to walki, w kt�rym my, kibice, dokonujemy symbolicznego uto�samienia si� z zawodnikami. Fizycznie pozostajemy na zewn�trz ringu, my�lami tkwimy w jego przestrzeni.

Zuzanna odwraca t� sytuacj�. W jej pracy to my kibice, wychodzimy na ring, kt�ry ze sceny zmienia si� w widowni�. Ring jest pusty - otaczaj� go ze wszystkich stron obrazy wideo przedstawiaj�ce walk�. Wszechobecna walka toczy si� wsz�dzie poza ringiem - my znajdujemy si� w jej centrum.

Walka

walka, kt�r� toczy Zuzanna, przekracza rytualny charakter boksu. Pojedynek bokserski jest oczyszczaj�cym paroksyzmem, w kt�rym za po�rednictwem zawodnik�w przezywamy dialektyk� si�y i s�abo�ci, zwyci�stwa i kl�ski. starcie przebiega od pocz�tkowego napi�cia do ko�cowego roz�adowania energii. Walka Zuzanny jest inna: to continuum bez pocz�tku i ko�ca. Kiedy wkraczamy w przestrze� pracy, czyli na bia�y ring, starcie ju� trwa i b�dzie trwa�o, kiedy odejdziemy. Ogl�damy jego zapis na szeregu ekran�w wideo, na kt�re wy�wietlane s� symultaniczne, zap�tlone projekcje - widzimy r�ne fazy, momenty i etapy walki. walcz�cy kobieta i m�czyzna kr��� wok� siebie, wymieniaj� ciosy, czasem odpoczywaj�, by za chwil� zacz�� boksowa� z now� si��, nigdy jednak naprawd� nie przerywaj� swojego starcia.

Zuzanna pokazuje walk� jako kondycj�, stan istniej�cy poza czasem - pojedynek bez gong�w, rund i rozstrzygni�cia. Nie b�dzie tu zwyci�zcy i zwyci�onego. Kobieta i m�czyzna z filmu Zuzanny nie walcz� PRZECIW sobie, lecz ZE sob�. istot� rzeczy jest sam proces, relacja. Najbardziej bezpo�rednie skojarzenie, kt�re przychodzi do g�owy na widok tej nieko�cz�cej si� walki, to mi�o��. Jest to mi�o�� bez romantycznej asekuracji, bez projektowania w�asnych wyobra�e� na ukochan� osob�. pokojowe stosunki mo�liwe s� tylko z fantazmatem - relacja z realn� osob� to dynamiczna jedno�� przeciwie�stw, bolesna, lecz prawdziwa, Jedynym mo�liwym sposobem okre�lenia si� wobec Innego jest walka. Ka�de przedsi�wzi�cie intelektualne czy emocjonalne, kt�re podejmujemy, jest seri� mniejszych i wi�kszych batalii, a mi�o�� nale�y do najbardziej zaci�tych.

wrzesie� 2001

Finasowane przez Uni� Europejsk� w ramach programu PHARE