30 listopada – 14 grudnia 2005 r.

Warszawa. Jesień 1939

Prezentowane zdjęcia stanowią unikalny materiał dokumentujący początek wojny, wkroczenie wojsk niemieckich do stolicy oraz ludność Warszawy jesienią 1939 roku.

Fotografie zatrzymują w krótkich ujęciach historię tamtych dni. Pokazują wczesną fazę drugiej wojny światowej, ślady walk na ulicach Warszawy. Na ścianach domów wiszą plakaty nawołujące do stawiania oporu Niemcom. Widać pierwsze obwieszczenia niemieckie, wyroki śmieci i rozkazy Wehrmachtu. Warszawa nie jest jeszcze zburzona w takim stopniu , jak kilka lat później. Jest Starówka. Stoi pałac Saski. Są miejsca, których nie ma już dziś na mapie miasta.

Autor zdjęć do dziś pozostaje anonimowy, aczkolwiek wiele wskazuje, że był on żołnierzem niemieckim. Wielość udokumentowanych miejsc i sytuacji pokazuje, że fotograf poruszał się po mieście swobodnie. Fotografował zarówno Polaków, jak i Żydów, którzy nie noszą jeszcze żółtej gwiazdy Dawida, nie mieszkają w getcie. Znał techniki fotografii i posiadał dobry sprzęt. Potrafił świetnie uchwycić rzeczywistość. Jego zdjęcia odzwierciedlają tragizm pierwszych miesięcy wojny oraz pokazują codzienne życie w zajętej przez okupanta Warszawie.

Zdjęcia odnalezione zostały dopiero pół wieku po zakończeniu wojny w bawarskiej miejscowości Pasawa. W 1993 roku pasawski fotograf znalazł zrolowane negatywy w kartonie po butach na strychu jednej z kamienic. Kolekcja obejmuje 300 zdjęć. Warszawy dotyczy około 160. Pozostałe przedstawiają niezidentyfikowane tereny w Polscem, miejsca stacjonowania i przemarszu niemieckich wojsk. Zdjęcia zostały wysoko ocenione przez historyków z m.in. Uniwersytetu w Karlsruhe, Yad Vashem w Jerozolimie i Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.

Fotografie pokazano na kilku wystawach w Niemczech. W Polsce są prezentowane po raz pierwszy, dokładnie 60 lat od zakończenia II wojny światowej.