W zeszłym roku obchodziliśmy stulecie komiksu polskiego. Z tej okazji, jak pamiętamy, BWA współorganizowało obecność polską na festiwalu SoBD w Paryżu. A jak wyglądały początki komiksu w Polsce i na świecie?
Tradycja opowiadania obrazem sięga starożytności (jako przykład posłużyć mogą nam egipskie płaskorzeźby, starogreckie malarstwo wazowe, ścienne rysunki Pompei albo kolumna Trajana). Elementów „pra-komiksu” można doszukiwać się w średniowiecznej Biblii Pauperum, iluminowanych kodeksach, tkaninie z Bayeux, poliptykach oraz w całej przebogatej historii malarstwa narracyjnego. Zbliżone do komiksowych sposoby przedstawiania stosowali m.in. Giotto (w mocno zhierarchizowanych i pozbawionych perspektywy zbieżnej freskach) oraz Leonardo da Vinci (w rysunkach, na których wyostrzał pewne cechy postaci i przedmiotów kosztem innych).
W komiksie nowoczesnym obraz na ogół wspomagany jest tekstem. Zazwyczaj jest to sekwencja obrazów, które są drukowane w prasie albo w tzw. albumach. Za jego prekursorów uznaje się Williama Hogartha, Rudolfa Topfera, Gustawa Dore (autora m.in. „Historii świętej Rusi” – parodii kroniki historycznej) oraz Wilhelma Buscha (twórcy ogromnej ilości historyjek ilustrowanych wydawanych w prasie europejskiej).
Za pierwszy komiks krytyka uznaje (trochę na wyrost) serię „The Yellow Kid” autorstwa Richarda Feltona Outcaulta, która publikowana była w prasie amerykańskiej od 1895 roku. Za pierwszy polski komiks uznaje się „Ogniem i mieczem, czyli Przygody szalonego Grzesia” publikowane w roku 1919 na łamach czasopisma satyryczno-politycznego „Szczutek”. Autorami byli rysownik Kamil Mackiewicz oraz scenarzysta Stanisław Wasylewski. Historie opowiadane za pomocą słowa i obrazu pojawiały się na ziemiach polskich dużo wcześniej, jednak to Grześ został uznany za pierwszego ważnego polskiego bohatera komiksowego. W kraju odradzającym się po 123 latach zaborów, komiks o dzielnym żołnierzu zdobył wielu zwolenników i przyczynił się do popularyzacji tej dziedziny sztuki.
Historia polskiego komiksu jest bardzo interesująca. Staramy się opowiadać o niej przy okazji naszych wystaw komiksowych. Na rok 2020 zaplanowaliśmy dwie. W Jeleniej Górze i Moskwie. W BWA zaprezentujemy twórczość jednego z najważniejszych polskich twórców – Tadeusza Baranowskiego. W Moskwie pokażemy zbiorową wystawę około dwudziestu polskich rysowników. Mamy nadzieję, że pandemia nie stanie na przeszkodzie realizacji tych projektów.
